Arwain y ffordd i gyflwyno Presgripsiynau dwyieithog
Rydym wastad yn cael ein cynghori i gymryd meddyginiaethau yn ôl cyfarwyddiadau’r doctor neu’r fferyllydd, ac y dylem ni ddilyn y cyfarwyddiadau ar y paced neu botel i’r llythyren.
Un ffordd o sicrhau hyn yw cyfleu’r cyfarwyddiadau mewn iaith glir sydd yn hawdd i’w deall- a dyma paham fod y canllawiau rhybudd ar gael yn y Gymraeg yn ogystal â’r Saesneg am y tro cyntaf.
Mae gwasanaeth Gymraeg neu ddwyieithog yn hanfodol ar gyfer lles cleifion Cymraeg eu hiaith yn ôl ymchwiliad gan Gomisiynydd y Gymraeg. Argymhelliad sydd wedi cael sêl bendith Prif Swyddog Fferyllol Cymru yw bod rhoi labeli dwyieithog ar feddyginiaethau presgripsiwn ar gael i gleifion.
Mae tîm sy’n cynnwys arbenigwyr iaith a fferyllwyr ym Mhrifysgol Bangor a Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr wedi cymryd y camau cyntaf drwy gyfieithu 30 canllaw rhybuddiol sydd yn cael eu rhoi i gleifion sydd ar feddyginiaeth ar bresgripsiwn.
Bydd y rhain ar gael i bob fferyllfa a doctor, gan gynyddu’r gefnogaeth iechyd sydd ar gael yn Gymraeg yn y GIG. Mae’r labeli ar gael yn argraffiad ar-lein y British National Formulary, sef y cyfeirlyfr fferyllol safonol sydd yn cael ei defnyddio gan bobol sydd yn rhoi presgripsiwn, nyrsys a fferyllwyr o fewn y GIG, a bydd ar gael yn y copi printiedig nesaf.
Meddai Mair Martin, Fferyllydd Arweiniol-Gwybodaeth am Feddyginiaethau
a fu’n arwain y project ar ran Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr:
“Gall dilyn canllawiau meddyginiaeth yn ofalus wneud gwahaniaeth sylweddol o ran canlyniadau iechyd a defnydd diogel o feddyginiaethau. Rydym yn gobeithio y bydd y cam cyntaf tuag at roi’r holl labeli rhybudd a chyngor ar gael yn y Gymraeg yn arwain at well dealltwriaeth o’r cyfarwyddiadau ar bresgripsiwn ac at sicrhau eu bod yn cael eu dilyn.”
Ar ran Prifysgol Bangor, dywedodd yr Athro Dyfrig Hughes o Ganolfan Economeg Iechyd a Gwerthuso Meddyginiaethau:
“Drwy rannu ein harbenigedd a’r gwahanol baneli defnyddwyr a chynulleidfaoedd yr ydym yn troi atynt, rydym nid yn unig wedi cyfieithu’r canllawiau ond hefyd wedi eu profi er mwyn sicrhau eu bod yn ddealladwy i’r bobol sydd yn cymryd y meddyginiaethau. Rydym yn ddiolchgar i bawb a fu’n rhoi ymateb i ni ar ba mor glir oedd y cyfarwyddiadau. Mae hyn yn ffordd wych o rannu ein harbenigedd er budd cymaint o bobol â phosib.”
Mae’n dda gan Grŵp Strategol Cymru Gyfan ar Feddyginiaethgefnogi’r gwaith hwn. Mae’r Grŵp yn datblygu adnoddau i gefnogi’r rhai sydd yn rhoi presgripsiynau a chynyddu iechyd drwy ddefnydd diogel a chosteffeithiol o feddyginiaethau.
Roedd gan Dr Stuart Linton, Cadeirydd y Grŵp hyn i’w ddweud wrth groesawu’r lansiad:
“Rydym yn falch o gymeradwyo’r labeli rhybudd ar gyfer eu defnyddio yng Nghymru. Bydd cefnogaeth y Grŵp yn sicrhau bod gan fferyllwyr ar draws Cymru y dewis i ddarparu labeli dwyieithog ar feddyginiaethau ar bresgripsiwn, a bydd hyn yn fodd i wella dealltwriaeth y cleifion am y feddyginiaeth a sut mae ei defnyddio hi.”
Bydd y cyfieithiadau safonol yn cael eu lansio ar Chwefror 24 ar ddiwedd cyfarfod y Grŵp strategol Cymru Gyfan ar Feddyginiaeth.
Eglurodd yr Athro Dyfrig Hughes: “Nod yr astudiaeth hon oedd datblygu fersiynau Cymraeg o’r 30 o labeli rhybudd a chynghori. Mae hefyd angen cyfieithu dros 2000 o gyfarwyddiadau i’r Gymraeg, yn dilyn yr un dulliau cadarn. Fodd bynnag, bydd angen mwy o fuddsoddiad ariannol ar gyfer hynny.”
Y canllaw rhybuddiol sydd wedi eu cyfieithu
Saesneg | Cymraeg |
Caution: flammable. Keep your body away from fire or flames after you have put on the medicine | Rhybudd: Fflamadwy. Ar ôl rhoi'r feddyginiaeth ymlaen, cadwch yn glir o dân neu fflamau |
Contains aspirin. Do not take anything else containing aspirin while taking this medicine | Yn cynnwys aspirin. Peidiwch â chymryd unrhyw beth arall sy'n cynnwys aspirin tra'n cymryd y feddyginiaeth hon |
Contains paracetamol. Do not take anything else containing paracetamol while taking this medicine. Talk to a doctor at once if you take too much of this medicine, even if you feel well | Yn cynnwys paracetamol. Peidiwch â chymryd unrhyw beth arall sy'n cynnwys paracetamol tra'n cymryd y feddyginiaeth hon. Siaradwch gyda'ch meddyg ar unwaith os ydych yn cymryd gormod, hyd yn oed os ydych yn teimlo'n iawn |
Dissolve or mix with water before taking | Gadewch i doddi mewn dŵr cyn ei gymryd |
Dissolve the tablet under your tongue—do not swallow. Store the tablets in this bottle with the cap tightly closed. Get a new supply 8 weeks after opening | Rhowch y dabled i doddi dan eich tafod - peidiwch â'i lyncu. Cadwch y tabledi yn y botel yma gyda'r caead wedi'i gau yn dynn. Gofynnwch am dabledi newydd 8 wythnos ar ôl ei hagor |
Dissolve this medicine under your tongue | Gadewch i’r feddyginiaeth hon doddi o dan y tafod |
Do not take anything containing aspirin while taking this medicine | Peidiwch â chymryd unrhyw beth sy'n cynnwys aspirin gyda'r feddyginiaeth hon |
Do not take indigestion remedies 2 hours before or after you take this medicine | Peidiwch â chymryd meddyginiaethau camdreuliad 2 awr cyn neu ar ôl y feddyginiaeth hon |
Do not take indigestion remedies, or medicines containing iron or zinc, 2 hours before or after you take this medicine | Peidiwch â chymryd meddyginiaethau camdreuliad neu feddyginiaethau sy'n cynnwys haearn neu sinc, 2 awr cyn neu ar ôl y feddyginiaeth hon |
Do not take milk, indigestion remedies, or medicines containing iron or zinc, 2 hours before or after you take this medicine | Peidiwch â chymryd llaeth, meddyginiaethau camdreuliad, neu feddyginiaeth sy’n cynnwys haearn neu sinc, 2 awr cyn neu ar ôl cymryd y feddyginiaeth hon |
Do not take more than . . . in 24 hours | Peidiwch â chymryd mwy na .........mewn 24 awr |
Do not take more than . . . in 24 hours. Also, do not take more than . . . in any one week | Peidiwch â chymryd mwy na .........mewn 24 awr, Hefyd, peidiwch â chymryd mwy na ........mewn wythnos |
Do not take more than 2 at any one time. Do not take more than 8 in 24 hours | Peidiwch â chymryd mwy na 2 ar unrhyw un adeg. Peidiwch â chymryd mwy nag 8 mewn 24 awr |
Protect your skin from sunlight—even on a bright but cloudy day. Do not use sunbeds | Diogelwch eich croen rhag golau'r haul, hyd yn oed ar ddiwrnod braf ond cymylog. Peidiwch â defnyddio gwely haul |
Space the doses evenly throughout the day. Keep taking this medicine until the course is finished, unless you are told to stop | Gadewch yr un faint o amser rhwng pob dôs yn ystod y dydd. Parhewch i gymryd y feddyginiaeth nes bod y cyfan wedi'i orffen, oni bai eich bod yn cael cyngor i stopio |
Spread thinly on the affected skin only | Taenwch yn denau ar y croen sydd wedi’i effeithio yn unig |
Suck or chew this medicine | Bydd angen cnoi neu sugno’r feddyginiaeth hon |
Swallow this medicine whole. Do not chew or crush | Llyncwch yn gyfan. Peidiwch â chnoi neu falu’n fân |
Take 30 to 60 minutes before food | Cymerwch 30 i 60 munud cyn bwyd |
Take this medicine when your stomach is empty. This means an hour before food or 2 hours after food | Cymerwch y feddyginiaeth hon ar stumog wag. Mae hyn yn golygu awr cyn, neu 2 awr ar ôl bwyd |
Take with a full glass of water | Cymerwch gyda llond gwydr o ddŵr |
Take with or just after food, or a meal | Cymerwch gyda neu ar ôl bwyd |
This medicine may colour your urine. This is harmless | Gall y feddyginiaeth hon liwio eich dŵr . Nid yw hyn yn arwydd o ddrwg |
Warning: Do not drink alcohol | Rhybudd: Peidiwch ag yfed alcohol |
Warning: Do not stop taking this medicine unless your doctor tells you to stop | Rhybudd: Peidiwch â stopio cymryd y feddyginiaeth hon, oni bai fod eich meddyg yn dweud wrthych am stopio |
Warning: Read the additional information given with this medicine | Rhybudd: Darllenwch y wybodaeth ychwanegol gyda'r feddyginiaeth hon |
Warning: This medicine makes you sleepy. If you still feel sleepy the next day, do not drive or use tools or machines. Do not drink alcohol | Rhybudd: Bydd y feddyginiaeth hon yn eich gwneud yn gysglyd. Os ydych yn dal i deimlo'n gysglyd drannoeth, peidiwch â gyrru, defnyddio offer llaw neu beiriannau. Peidiwch ag yfed alcohol |
Warning: This medicine may make you sleepy | Rhybudd: Gall y feddyginiaeth hon eich gwneud yn gysglyd |
Warning: This medicine may make you sleepy. If this happens, do not drive or use tools or machines | Rhybudd: Gall y feddyginiaeth hon eich gwneud yn gysglyd. Peidiwch â gyrru, defnyddio offer llaw neu beiriannau os yw hyn yn digwydd |
Warning: This medicine may make you sleepy. If this happens, do not drive or use tools or machines. Do not drink alcohol | Rhybudd: Gall y feddyginiaeth hon eich gwneud yn gysglyd. Peidiwch â gyrru, defnyddio offer llaw neu beiriannau os yw hyn yn digwydd. Peidiwch ag yfed alcohol |
Dyddiad cyhoeddi: 24 Chwefror 2016